2024/03/22

Antzerkiak: Gaur Egungo Aroa (1789 - 2024)

GAUR EGUNGO AROA (1789 - 2024) proeiktua,
antzerkien aurkezpenak.

Antzerkia (1): Industria Iraultza (1840) eta kirol modernoaren sorrera

Antzerkia (2): Lehen Mundu Gerra (1914 - 1918)

Antzerkia (3): Españako Gerra Zibila (1936 - 1939)

Antzerkia (4): Lapurreta

Antzerkia (5): Aisialdia egokia: kirola / Aisialdi desegokia: taberna zuloa

Antzerkia (6): Bizitza bideo-jokoetan


Ikasleak antzezlanak entsailatzen.

Irakasleak aurkezpenak egiten.

4. mailako artistak!

ANTZEZLANEN GIDOIAK:
Antzerkia (1): Industria Iraultza (1840) eta kirol modernoaren sorrera
Protagonistak: Narratzailea: IRATI Itxaso: LUCÍA Jon: IZARO Lantegiko arduraduna: UDANE Tabernaria: ENSAF Saioa: UDANE Urko: ENSAF Luna: IRATI
Narratzailea: Bazen behin herri txiki bat non bizilagunak baserrietan bizi ziren. Egun batean, herriaren erdian lantegi handi bat eraiki zuten eta makina modernoak ekarri zituzten; herrian industria sartu zen. Aldaketa honek herritarren bizimodua guztiz aldatu zuen. Ikus dezagun zer gertatu zen: Itxaso: Aizu, Jon! Ba al dakizu gure herrian lantegi bat eraiki dutela? Jon: Lantegi bat? Eta Zer da hori? Itxaso: Begira Jon, gu nekazariak gara eta baserrian bizi gara. Jon: Noski baietz, egunero lurra landatzen dugu eta garaia denean uzta jasotzen ibiltzen gara. Itxaso: Zelako nekagarria den, ezta? Egunero tomateak eta letxugak ureztatzen eta behiei jana ematen! Jon: Nik beste lan bat izango banu, baserria utzi eta kalera joango nitzateke bizitzera. Itxaso: Ba orain duzu aukera Jon. Esan bezala herrian lantegi bat ireki berri dute, eta bertan lan egiteko langileak behar dituzte. Jon: Eta baserriko lana bezain neketsua da? Itxaso: Ez, ez, gainera lantegitik arratsaldeko 6retan irtengo ginateke, eta gero jai! Jon: Ba zurekin noa lantegian izena ematera. Narratzailea: Hurrengo egunean, Itxaso eta Jon lantegi berriko bulegoan sartu eta beraien lanean hasi ziren. Lantegiko arduraduna: Egun on bikote, zerbait behar duze lantegian? Itxaso: Lan egitea nahi dugu. Jon: Makinekin lan egitea jauna.
Arduraduna: Hori eginda dago, orain erakutsiko dizuet makinekin nola egin behar duzuen lan, gaur zuen lehen eguna izango da. Narratzailea: Itxasok eta Jonek arreta handiz lantegiko arduradunaren azalpenak entzun zituzten, eta ordu bete ondoren makinekin jo eta su lanean hasi ziren. Jon: Makina hauek aurrerapen handiak dira, egun batean 1000 pieza egiten dituzte! Itxaso: Egia da Jon, pieza horiek eskuz egin beharko bagenitu, hilabete bat beharko genuke. Jon: Industrian lan egitea aurrerapen handia da. Itxaso: Eta gainera gero, 6etan, denbora librea dugu! Jon: Egia da, ahaztuta nuen! Zer nahi duzu egitea lantegitik irtetzean? Itxaso: Lehenik atsedena hartuko det, ogitartekoa jan eta gero pentsatuko det zer egin. Jon: Ba ni tabernara joango naiz egarria asetzera. Itxaso: Kontuz ibili zaitez Jon, ez zaitez mozkortu, bihar lanera bueltatu behar zara eta! Narratzailea: Arratsaldeko 6ak iritsi zirenean, Itxasok atsedena hartu eta mendira buelta bat ematera joan zen. Itsaso aldiz Luna izeneko andereñoarekin mendira joan zen. Luna: Aupa Itxaso, zatoz nirekin mendira! Oso ondo pasatuko dugu, nekagarria da, baina izerdia botatzean gorputza indartzen da. Itxaso: Oso ondo andereño Luna, zurekin nire osasuna hobetuko dut, ez Jon bezala tabernara joan dela! Narratzailea: Jon berriz, tabernara ardoa edatera sartu zen. Tabernaria: Aizu, gizona! Altsatu zaitez lurretik, taberna itxi behar dut eta! Jon: Al macarron txisteroooo, alamagui, otero otero ti ti ti, otero otero ti ti ti, one, two and three! Tabernaria: Lantegia handi hori ireki dutenetik jendeak ez daki zer egin denbora librean! Jon: Otero otero ti ti ti, otero otero ti ti ti, one, two and three! Tabernari, atera beste ardo pare bat! Tabernaria: Ez, gizona! Gaueko 12ak dira eta taberna itxi behar dut. Gainera zu bihar lantegira joan behar zara. Jon: otero otero ti ti ti, one, two and three! Narratzailea: Hurrengo egunean, Itxaso lantegira lanera joan zen poz pozik. Aurreko arratsaldean denbora librea ondo baino hobeto aprobetxatu bait zuen mendiko buelta eman ostean, eta bere gorputza indartsu zegoen. Jon berriz ez zen lantegira azaldu! Itxaso: Non arraio dago Jon? Goizeko 8ak dira, lantegia orain irekitzen dute eta Jon ez da ageri! Lantegiko arduraduna: Egun on Itxaso, gaur bakarrik zatoz? Non dago zure laguna? Itxaso: Kaixo arduradun hori, Jon ez da agertu, ez dakit zer gertatu zaion. Lant. arduraduna: Gaur zure laguna den Jon lantegira ez bada agertzen, berarekin serio hitz egin beharko dut. Guk makinekin lan handia dugu, egunero pieza ugari egiten ditugu. Hau industria garrantzitsu bat da. Itxaso: Ondo da, gaur berarekin egongo naiz eta bere asistentzia faltaren arrazoiaz galdetuko diot. Lant. arduraduna: Bihar ez badator lantegira, kalera botako det. Itxaso: bale, Jonekin oso serio hitz egingo dut eta bihar etorriko da. Narratzailea: Laneko jarduera bukatzean, arratsaldeko 6tan, Itxaso Jonen etxera joan zen, txirrina jo eta ahots ilun batek erantzun zion. Jon: Zein daaa? Itxaso: Jon mesedez, ireki atea, zurekin serio hitz egin behar dut eta! Jon: Bale, bale, ez zaitez haserretu nirekin buruko min handia dut eta! Itxaso: Gaixorik zaude hala? Jon: Ez, ez, gau txar bat igaro dut, besterik ez. Itxaso: Zergatik, ez duzu ondo lo egin hala? Jon: Begira Itxaso, egia esango dizut. Atzo, lantegitik 6etan irtetzean taberna zuloan sartu nintzen, eta konturatu orduko zeharo mozkortu nintzen! Itxaso: Baina Jon, egin duzuna oso gaizki dago, alkoholak zure osasuna izurratzen du! Jon: Bai, badakit, baina orain arte ez dut izan hainbeste denbora librerik. Beti baserriko lanak bukatzen ibili naiz gaua iritsi arte, eta orain lantegiko ordutegi berriarekin denbora librea ez dakit nola kudeatu edo aprobetxatu. Itxaso: Ba begira, gaur bertan denbora librea ondo baino hobeto erabiltzen lagunduko dizut. Utzi taberna zuloa alde batetara eta goazen mendira buelta bat ematera. Jon: Baina niri aldapek alperra ematen didate. Zergatik ez dugu jarduera bat asmatzen? Itxaso: Ongi da, zer iruditzen trapu zaharrekin pilota bat sortzen badugu? Jon: Pilota bat? Eta zertarako behar dugu pilota bat. Itxaso: Begira Jon, zure etxe ondoko zelaira joango gara eta bi zuhaitzen artean pilota sartzen duelak punto bat lortuko du. Jon: Ideia hau oso interesgarria da, eta zenbat denboran jolastuko dugu, nekatu arte? Itxaso: Ez ez, ordu bete inguru, eta nahi badezu gure lagunak gonbidatuko ditugu era partidu bat jokatuko dugu. Narratzailea: Hurrengo egunean, denbora librea zutenean, 6etatik aurrera, Jonen etxe ondoko zelaian 4 lagun elkartu ziren. Bi bikote egin zituzten eta pilotarekin jolasten hasi ziren, baina kirol berriak ez zuen pentsatu bezain ondo funtzionatu, beraien artean indarkeria erabiltzen hasi zirelako. Bi taldeak hauek ziren: Jon eta Saioa alde batetik, eta Itxaso eta Urko bestetik. Saioa: Zelako kirol polita asmatu duzuen Jon eta Itxaso, pilota bati ostikadak ematen korrika egitea! Urko: Bai, baina ostikadak pilotari eman behar zaizkio eta ez nire hankari, mina eman didazu Saioa! Saioa: Barkatu Urko, nahi gabe izan da, ez dagoenez araurik elkarri joka hasi gara. Epailea (arbitroa, Luna): Ni epailea izango naiz ostikadak ez egoteko, bestela txartel horia edo gorria aterako dizuet. Urko: Gorria ez, ondo portatuko gara! Kenduko dizut txarteltxoak! Epailea (arbitroa, Luna): Baina bada ezpada txartelak eramango ditut, garrantzitsuak direlako! Jon: Ea, lasaitu gaitezen eta arautegi batean pentsatu behar dugu, bestela egunero ospitalean bukatu behar dugu denok! Itxaso: Egia da, kirol berri honek arautegi bat behar du, adibidez: ostikadak ematen dituena kanporatua izango da, eta horretarako txartel gorria aterako zaio. Saioa: Hori da, eta bultza egiten duenari txartel horia, eta bi txartel horirekin txartel gorri bat aterako zaio. Urko: Nik kirol berri honi Hanka-pilota deituko nioke. Itxaso, Jon eta Saioa: Izen oso ona Urko, baina ingalaterran gaudenez Football deituko diogu! Urko: Egia da Itxaso, gure osasuna zaindu behar dugu, gorputzarekin kirola egin eta izerdia bota. Horrela, gure bizitza hobeagoa izango da. Mozkor Tzea oso txarra da, eta osasuna aldatzen da. Kirolarekin indartsuak egiten gara eta asko disfrutatzen da. Narratzailea: Horrela sortu zen Hanka-pilota kirola edo Football-a. Istorio hau asmatu takoa da, baina Ingalaterran 1840an, Industria Iraultza eta lantegiak sortu zirenean, langileek denbora librea izan zuten lehen aldiz beraien bizitzan, eta antzerki honetan ikusi duzuen bezala, pertsona batzuk modu desegokian erabili zuten denbora hori eta beste batzuk modu egokian; batzuk tabernetara joaten ziren mozkortzera, baina beste batzuk kirola egiten hasi ziren. Football Arekin batera beste kirol ugari asmatu zituzten: Rugby-a, Tenis-a, Hockey-a, Golf-a eta Ping pong-a besteak beste. Antzerkia (2): Lehen Mundu Gerra (1914 - 1918)

Antzezleak: DIEGO
ENEKO D.
UNAX
ENEKO G.
Narratzailea: Lehen Mundu Gerra Europan gertatu zen, XX. mendearen hasieran, 1914 eta 1918. urteen bitartean. Gerra oso odoltsua izan zen, eta 15 milioi pertsona hil ziren guztira. Ikus ditzagun Gerra tamalgarri hau europearrek zergatik hasi zuten, zer gertatu zen eta zeintzuk izan ziren ondorioak: Alemaniako presidentea: Afrikan kolonia gutxi ditugu. Frantziak, Erresuma Batuak (Ingalaterra) eta Belgikak adibidez lurralde gehiago dituzte! Ez nago bat ere ados Europako herrialde batzuk egin duten banaketarekin Afrikan. Alemaniako militarra: Ba gerra bat hasiko gara presidente jauna! Alemaniako presi.: Lasai, buruarekin jokatu behar dugu, gerra batek heriotza ekartzen du eta lehenengo Europako beste herrialdeetako ordezkariekin hitz egin behar dugu. Narratzailea: Horrela, 1885ean, Berlinen Europako hainbat herrialde elkartu ziren; Alemania, Frantzia, Erresuma Batua (Ingalaterra), Belgika, Italia eta Rusia. Beraien artean Afrikako kontinenteko lurrak nola banatu behar zituzten akordatu zuten. Alemaniako presidentea: Gaur Alemaniako hiriburuan elkartu gara, Berlinen, Afrikako koloniekin zer egin behar dugun erabakitzeko. Hasi gaitezen herrialde bakoitzaren proposamenak mahai gainean jartzen. Frantziako presidentea: Bai horrela da, eta guk, frantsesok Afrikako mendebaldea eskatzen dugu; Marruecos, Argelia, Túnez, Senegal, Mali, Chad, Gabón, Níger eta Costa de Marfil, ah Madagascar uhartea ere bai!. Erresuma Batuko (Ingalaterra) presidentea: Guk Egipto, Sudán, Kenia, Bostwana, Zimbabwe, Nigeria eta Sudáfrica eskatzen dugu. Italiako presidentea: Baina Sudáfrican ez dago mineralik! Hor tribu arraro bat dago bakarrik, Zuluak deitzen dira eta beti dantzan ari dira: UUUU aaaaa UUUU aaaa, zanbalaaaa! Belgikako presidentea: Guk Congo eta Tanzania eskatzen dugu. Alemaniako presidentea: Tanzania? Guk ere nahi dugu! Guk Camerún, Namibia eta Tanzania nahi ditugu! Belgikako pres.: Ba, Tanzania kentzen badidazu, ipurdian patata bat sartuko dizut. Bueno, 2 milioi franko ematen badizkidazu Tanzania pasatzen dizut, zer deritzozu Alemaniako presidente jauna? Alemaniako presi.: Gooteng morgen (guten morgen), niri ipurdian ez sartu kartofenik, eh! 2 milioi asko da! milioi bat eta Tanzania guretzat izango da, ados Belgika? Belgikako presi.: Bale, guk Congo hartuko dugu, conguitoak asko gustatzen zaizkigulako. Eta zuk? Rusiako presidente jauna? Zein kolonia nahi duzue eskuratzea Afrikatik? Rusiako presidentea: Guk Afrikan ez dugu interesik, nahikoa dugu Asiako lurraldeetaz arduratzearekin. Davaie!!! Alemaniako presi.: Bilera honetan España eta Portugalgo ordezkariak falta dira, baina beraiei lurralde txiki batzuk emango dizkiegu. Erresuma Batuko presi.: Hori da, Españari Marruecoseko iparraldea (Rif), Mendebaldeko Sahara eta Guinea Ecuatorial emango diogu. Frantziako presi.: Baina Marruecos erdialdea gurea izango da, eh! Erresuma Batuko presi.: Bai, bai, eta Portugali Angola, Mozambique eta Guinea Bisau emango diogu. Alemaniako presi.: Uste dut guk kolonia gutxi ditugula Afrikan. Frantziako presi.: Baina zuek Afrikara orain dela gutxi iritsi zarete, eta besteok aspalditik ari gara mineralak eta fruituak Afrikatik lapurtzen. Alemaniako presi.: Bale, ez gaitezen haserretu, bestela gure artean gerra bat egon daiteke. Horrela bada, Afrikako kolonien banaketa gauzatu dugu. Ondo izan eta asko lapurtu kontinente handi horretan. Belgikako presi.: Bai, Afrikarrak ez dira ezertaz enteratzen, ez dakitelako irakurtzen eta guk dena lapurtuko diegu. Narratzailea: Horrela, 1885. urteko Berlingo konferentzian, europearrek Afrika tarta bat bezala banatu zuten, afrikarren nahiak eta interesak kontutan izan gabe. Europako herrialdeak gehiago aberasten joan ziren, baina Afrikakoak gero eta pobreagoak bihurtu ziren. Hala ere, Alemaniak kolonia gehiago nahi zituen eta 1914. urtean Lehen Mundu Gerrari hasiera eman zion. Alemaniako presi.: Frantsesek eta Britanikoek Afrikatik urrea eta zilarra ekartzen ari dira, eta guk Camerún, Namibia eta Tanzanian ez dugu diru mineral garrantzitsurik aurkitu. Frantsei Chad eta Britanikoei Kenia kenduko dizkiegu; horretarako Afrikara soldaduak bidaliko ditugu. Frantziako presi.: Britaniako presidentea, esna zaude? Britaniako presi.: Zer gertatzen da? Frantziako presi.: Alemaniak bere ejerzitoa bidali duela gure lurraldeetara, Chad eta Kenia hartzea nahi dute! Britaniako presi.: Nola dakizu hori? Frantziako presi.: Alemaniako itsasontzi batean espia bat dugu, eta beraien arteko elkarrizketa guzrtia entzun du! Alemaniak soldadu pilo bat bidaliko ditu gure lurraldeetara! Britaniako presi.: Hori egiten badute Europan gerra handi bat hasiko dugu. Narratzailea: Horrela, 1914. urtean Lehen Mundu Gerra hasi zen, Alemaniak Afrikan kolonia gehiago nahi zituelako besteak beste. Borrokalariak bi taldetan banatu ziren: “Entente hirukoitza”: Erresuma Batua, Frantzia eta Rusia. “Aliantza hirukoitza”: Alemania, Inperio austro-hungariarra eta Italia. Alemaniako presi.: Goazen Frantzia okupatzera, Parisera iristen bagera frantsesak atxilotuko ditugu. Beraiek gure aurkariak dira, Afrikan beti kendu dizkigute lurrak. Frantziako presi.: Britaniako presidentea! Entzuten nauzu? Telefonoz ari naiz eta gauza garrantzitsu bat esateko da: Alemaniak Gerra Handia hasi du! Frantzian sartu da eta gero Britainara joateko asmoa dute. Britainiako presi.: Lasai Frantzia, Rusiako presidenteak lagunduko digu, gure lagunak bait dira. Rusiako presi.: Zein da? Britainiatik deitzen nauzu? Zertarako? Alemaniak gerra hasi duela esateko? Badakit, gure espia batek esan digu, Parisko Eifel dorretik dena ikusi du. Rusiako espia: Hor datoz alemanak, oraintxe bertan informazio hau munduan zehar zabaldu behar dut: Alemanak datoz!!! Gerra Handia hasi daaaa!!! Narratzailea: Horrela, Lehen Mundu Gerra edo Gerra Handia 4 urte iraun zituen; 1914tik 1918ra, eta Europa guztiz kiskalita gelditu zen, guztira 15 milioi pertsona hil zirelarik. Alemaniak gerra galdu zuen eta Europan zituen lurralde batzuk ere: Austria eta Hungria besteak beste. Europako Inperio zaharrak desegin ziren: Inperio Austro-Hungariarra, Rusiako Zar-en imperio eta Inperio Otomanoa (turkoena). Alemaniako presi.: Gerra galdu dugu, eta orain irabazleei dirua zor diegu. Britainiako presi.: Gerra irabazi dugu eta Alemaniak berak eragindako sarraskia ordaindu beharko du. Frantziako presi.: Bai horixe, franko asko gainera. Rusiako presi.: Ados gu ere, Alemania kontrolatu behar dugu, ez badugu nahi beste gerra bat egon dadin. Narratzailea: Horrela, hurrengo urteetan Europan bakea izan zen, baina ez zuen asko iraun. 1939. urtean Alemaniako agintari krudel batek, Hitler zeritzonak, Bigarren Mundu Gerra hasi zuen. Arrazoia zein den denok dakigu: aldameneko herrialdeei lurrak lapurtzea. Gizakia txikitatik ez badugu ondo hezten, familian, eskolan eta kalean, gero nagusitan liskarrak bideratzen ez du ikasiko. Horregatik oso garrantzitsua da elkarbizitza lantzea eta elkarren arteko errespetua izatea TXIKITATIK. Antzerkia (3): ESPAÑAKO GERRA ZIBILA (1936 - 1939)
Francisco franco: DANEL Yague generala: MIKEL Hitler: ALOIS Gudari euskalduna: AMETS Mussolini: ISMAEL Narratzailea: AMETS Soldadu errepublikarra: ALOIS Soldadu nacionala(bando nacional) (1): DANEL Soldadu nacionala (2): MIKEL
Narratzailea: ESPAÑAKO GERRA CIVIL-A 1936an hasi zen eta 1939an bukatu. Gerraren ostean errepresioa egon zen, eta 1950. urterarte iraun zuen. Gerra 2 bandoren artean gertatu zen: Naziolak (Franco) eta Errepublikarrak. Españako gobernuan Alcalá Zamora errepublikar presidentea zegoen. Bere kontra Europako general gazteena zegoen: Francisco Franco. Aurretik Alfonso XIII.ena erregea zegoen, baina jendearen protestengatik Portugalera ihes egin zuen. Horrela monarkia kendu eta errepublika jaio zen. Españako Gerra civila horrela hasi zen. Errepublikako gobernuarekin Nazionalak haserre zeuden, eta Francok presidentea izatea nahi zuen. Afrikatik soldaduak hartu zituen, “las tropas moras”. Franco: Alemanekin hitz egin behar det, Kartofenek hegazkinak dituzte eta! - Ring, ring, ring! Hitler: Zein da? Oso lanpetuta nago, ez bada oso inportantea pitilina moztuko dizut. Franco: Lasai Hitler, Españako gerrarako zure hegazkinak behar ditut. Eta lasai nire pitilina ez duzu moztuko, eta arraultza ere ez, gainera bat bakarrik geratzen zait, Marruecoseko gerran bestea galdu nuelako tiro batekin. Hitler: Bale Franco, emango dizut 10 hegazkin, baina zuk urrea eman behar didazu. Eta zaindu oso ondo hegazkinak, mesedez, errepublikako herriak bonbardeatzeko balio dute. Zuek ensaiatu Españan eta nik Europan, eta II. Mundu Gerra hasiko dut, baina ez esan inori, sekretua da. Franco: Eskerrik asko Hitler, hegazkiñak baditut, orain soldadu gehiago beharko ditut errepublikarrei aurre egiteko. Hitler: Soldadu gehiago behar badituzu hitz egin Mussolinirekin, Italian soldadu asko daude. Franco: Bale, orain deituko diot. Ring, ring, ring! Mussolini: Kaixo Franco, zer nahi duzu? Franco: Soldadu asko behar ditut gerra hau irabazteko. Mussolini: Bale, 10.000 soldadu emango dizkizut, baina horren truke urrea eman beharko didazu. Franco: Bale Mussolini, eskerrik asko. Urrea eta nahi duzun laguntza emango dizut. Narratzailea: Horrela, Francoren soldaduak, Alemaniako hegazkinekin eta Italiako soldaduen laguntzarekin Españan sartu ziren. Francoren soldaduek egunero 3 aldiz jaten zuten, baina errepublikakoek behin bakarrik, gosea pasatzen zutelarik. Soldadu nacionala (1): Ze ondo jaten dugun, lagun! Guk 3 aldiz, baina errepublikarrek janari bat bakarrik dute, eta oso eskasa. Soldadu nacionala (2): Ja, ja, ja, beraiek oso gutxi jaten dute, eta guk gerra irabaziko dugu. Ja, ja, ja! Soldadu errepublikarra: Zelako inbidia dudan, agian beste bandora pasatuko naiz. Soldadu nacionala (1): Bai, bai, zatoz hona, gure lubakira (trintxerara) eta pastela emango dizugu, ipurdian sartzeko, ja, ja, ja, broma da! Bestela fusilatuko zaitugu! Soldadu errepublikarra: Mekatxis, nik nahi dut desertatzea eta zuen bandora pasatzea, baina ez dut nahi pastela ipurditik zuek niri sartzea. Narratzailea: Handik 10 hilabetetara, soldadu nazionalek España guztia hartu zuten ia ia, Euskadi bakarrik falta zitzaien. Euskadiko gudariek oso ondo defenditzen zuten Eibar, Durango eta Gernika. Horregatik, Yagüe general franquistak herri hauek bonbardeatzea pentsatu zuen. BONBARDAKETA: Yagüe: Euskaldun gudariak gogorrak dira. Hitlerri eskatuko diogu hegazkin gehaigo eta horrela Euskadiko hiri batzuk bonbardeatuko ditugu. Errepublikako gen.: Kontuz, entzun dugu Yagüek hegazkin gehiago lortu dituela alemanek lagundu diotelako, eta Italiak apur bat. Euskaldun gudaria: Kontuz! Bonbak botatzen ari dira! Izkutatu lubakietan (trintzeretan). Narratzailea: Booom! Booom! Booom! - Eibar, Durango eta Gernika bonbardeatu zuten. Eta pertsona asko hil ondoren, franquistek gudarietaz barre egin zuten eta gero Bilbo hartu zuten. Errepublikakoek Españako Gerra civila galtzen ari ziren. Yagüe: “Onenak gara! Gerra zibila irabaziko dugu! Soldadu errep.: Zuek ez zarete gu baino hobeagoak, baizik eta Hitler aleman gaiztoa Francoren laguna delako! Yagüe: Goazen orain hegazkinez Madrilera, goazen konkistatzera eta España guztia gurea izango da! Franco informatuko det. Franco: Kaixo Yagüe, zer nahi duzu? Nola joan dira Euskadiko bonbardaketak? Yagüe: Ondo, jadanik Euskadi konkistatu dugu, eta orain Madrilera goaz, zer iruditzen zaizu Franco generala? Franco: Yagüe, oso ondo, Madrid bonbardeatuko dugu eta España gurea izango da. Eta Madrid konkistatzen badugu, historia egingo dugu. Gainera, lehenengoak izango gara herrialde oso bat konkistatzen, eta gurea! Lortzen badugu, urrezko dominak bat emango dizkizuegu. Yagüe: Eskerrik asko Franco, baina Hitler eta Mussolinik ere bai lagundu digute! Hitler: Gutennnn Morrrrrrgen Frrrranco, askerrrrrrrik asssko! Franco: Ez Hitler, eskerrik asko esaten da! Hitler: Aaaa, askarrrrik assskaaaa! Yagüe: Este alemán no se entera! Franco: Yagüe, ixildu zaitez, Hitler oso listoa dela eta enteratuko da! Hitler: Yo comprrrrrrenderrrr vassssqui y españññel, ah y colombano tambein! Mussolini: Buongiorno mutilak! Franco! Oso haserre nago zurekin! 10.000 soldadu eman dizkizut eta bakarrik 6.000 soldadu etorri dira bueltan. Franco: Bai, badakit. Scusa (perdón) Mussolini, hemendik aurrera laguntza behar baduzu emango dizut. Narratzailea: Madrilen errepublikarrek defentsa handia egin zuten, bi hilabetetan eutsi zuten Francoren tropen atakea. Errepublikar sol.: “NO PASARÁN”, “NO PASARÁN”,“NO PASARÁN”! Franco: Errepublikar hauei tiroak bota potroetara, niri egin zidaten bezala Marruecosen! Errepublik. sol.: Gure eskopetetarako ez dugu balarik, horrela ezin dugu gerrarik irabazi! Zapi zuria etarako dugu eta horrela errendituko gara, ez dago beste aukerarik, bestela ez gara bizirik irtengo! Narratzailea: Horrela, 1939. urtean Españako Gerra Zibila bukatu zen. Irabazleak Francoren tropak izan ziren; nacionalak, eta Franco, Hitler, Mussolini eta Yagüek irabazi zuten gerra. Eta hurrengo urteetan Franco Españako jefea eta diktadorea izan zen, 1975. urterarte! Gerra hau bukatu zenean, Hitlerrrek 2. Mundu Gerra hasi zuen. Franco eta Hitler Hendaian elkartu ziren negoziatzeko, baina ez ziren akordio batetara iritsi. Hitler: Franco, nik zuri lagundu dizut Españako Gerra zibilean, hegazkinak lagata. Orain zuk niri lagundu behar didazu 2. Mundu Gerran. Franco: Bale, baina Frantsesen coloniak eman behar dizkidazu. Hitler: Zu zorrrrratuta zaude Frrrrranco, you arrrrre crrrrreicy! Narratzailea: Hiru hilabete beranduago Franco eta Mussolini italiako Bordighera herrian elkartu ziren. Hitlerrekin gertatu zen bezala, Mussolinik 2. gerra mundialerako laguntza eskatu zion Francori. Mussolini: Kaixo Franco, nik zuri lagundu nizun gerra zibilean eta orain zure laguntza behar dut 2. gerra mundialerako. Franco: Asko sentitzen dut baina ezin dizut lagundu, Espainia oso gaizki gelditu da gerra ostean. Mussolini: Ez duzu zure hitza bete, bugiardo (mentiroso) bat zara!! Narrantzailea: Horrela bukatu zen Españako gerra zibila eta Hitlerrek 2. Mundu Gerra galdu zuen. Frantzia, Inglaterra eta Rusia, eta gero Estatu Batuak elkartu zirelako. Antzerkia (4): Lapurreta
Antzezleak:
Salahdin,
Hassan
Arutz. Narratzailea: Kaixo guztioi, gu Salahdin, Hassan eta Arutz gara. S Txoko txoko te te, choco la , choco te, txokola torta! H Salahdin, zergatik egin duzu hori? S Zergatik horrela da jolasa. Ahal duzu barkatu, Hassan? H Bai, baina ondo portatu zaitez. s bale h,s la la la la s,hassan hassan Antzerkia (5): Aisialdia egokia: kirola / Aisialdi desegokia: taberna zuloa
Ainhoa Pura -fabrikako lantegia Myriam Ainhoa - Maren Ane -Amalur Houda- medikua eta narratzailea
Narratzailea H: Bazen behin, Amalur deituriko neska bat pilotarekin jolasten ari zen, eta lagun batekin topatu zen. A- Kaixo lagun on! M-kaixo! A-Fabrikara noa badatoz? M-Bale P -kaixo M+A- kaixo A -zer egingo duzu denbora librean? M-tabernara joango naiz edatera. A-nik kirola egitera joango naiz obeto A-Edatea gaizki dago,fabrikako lantegia P- Zer nahi duzu A-Maren tabernara berriro joan dela P-ze gaizki, joango naiz bronka botatzera A-bale P- aizu Maren!!! Edatea ez da ona, gauza bat pasatzen bazaizu ez dizugu kasurik egingo. PUM PUM!! A- Maren Maren ! Lagunduuu! P- Zer pasatu da? A- Lurrera jausi dela, medikuari deituko diot azkar. H- Kaixo, medikua naiz. A- Kaixo, etorri azkar mesedez. H-Zer gertatu da? P- Lurrera jausi da. H- Hospitalera eraman behar diogu azkar! Narratzailea H: Maren hospitalera doa eta Amalur eta fabrikako langileak bisitatzera doaz… A- Espero dut ondo egotea. H- Zuen laguna ondo dago. Kolpe handia hartu du baina sendatuko da. Narratzailea H: Maren hospitaleko ohean esnatzen da. M- Kaixo lagunak, ez dut berriro egingo. Orain egun batzuk hemen gelditu behar naiz ondo sendatzeko. Denak: Eskerrik asko ikusteagatik! Badakizue asko edatea ez dela ona eta zaindu behar zaretela. Antzerkia (6): Bizitza bideo-jokoetan
Antzezleak:
YASSIR
YERAY
ARATZ
MOHAMED
IKER


Narratzailea: Ekaitzeko egun batean, bost lagun bideo-jokoetara jolasten ari ziren. Bat-batean, euri asko hasi zen eta mobilak busti-bustitak geratu ziren. Soinu hau egiten zuen: pisu pint (SOINUA). Pantailak zuriak jarri ziren eta bideo-joku barruan sartu ziren bost lagunak. Narratzailea:Lehenengo jokoa Fortnite izan zen. Hor, Yassir, Mohamed eta Iker partida bat jolastu zuten, baina oso zaila izan zen irabaztea. Botxito:Ez duzue irabaziko, blue blue pio pio pio. Mohamed:Bai irabaziko dugu. Onenak gara! Botxito:uu galdu dut? Yassir: Bai, galdu duzu! Oso onak gara! Botxito: Nik ez dut inoiz galtzen! Iker: Barkatu, zelan jolasten da Fortnitera? Aratz: Beste jokalari batzuk hiltzen joaten zara eta defendatzeko egurrezko edo material desberdinetako taulak dauzkazu. Iker: A, eskerrik asko Aratz! Aratz: Ezergaitik. Narratzailea: Behin irabazita eta jolasa denek ulertu zutela, Yeray eta Aratz pouera sartu ziren, eta oso ondo zaindu zuten. Yeray: Pouean gaude begira, hor Pou bat dago ikusi, ikusi! Oso ona da. Lo egiten du, gurekin jolasten du eta gauza asko egiten ditu.
Pou: ñam (Kaixo Aratz eta Yeray nola zaudete?) Aratz: Oso ondo. Yeray: Zelan ulertzen diozu pouari? Aratz: Sekretua da… Narratzailea: Pou-a ondo zaindu eta gero, Poppy Playtimera sartu ziren, eta oso beldurtuta zeuden. Poppy playtime oso beldurtia da eta huggy wuggy mounstroa ez dugu ikusten. Iker: Oso beldurtuta nago. Aratz: Bai bai beldur asko ematen du. Huggy wuggy:kaixo cracks Denok:aaaaaaaa¡ Huggy wuggy : ez dut lagunik. denok: ez da egia, gu zure lagunak gara. Narratzailea:Ondoren, Yassir eta Mohamedek FC24ra jolastu zuten. Eta 10-10 geratu ziren, Mohamed Barca zen eta Yassirr Eibar zen.jnhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh Yassir:Mohamed beste batean irabaziko dizut. Mohamed:Ikusiko dugu. Narratzailea: 2 ordu eta gero brawl starsean sartu ziren, eta bi talde egin zituzten, bat Aratz, Mohamed eta botxito bestea Yassir, Iker eta yeray. Eta lagun bat aurkitu zuten. botxito:ni spike naiz pertsonai hoberena. yeray: hori egia da. pium pium pium! Yeray:irabazi dugu. Iker: ja ja irabazi dugu. Aratz: Nik ez dakit jolasten. Denok:Ba lagunduko dizugu. ARATZ: Bai bai bai bai bai bai bai mesedez. Narratzailea:Orduan, Mohamed,Iker,Yeray eta Yassirrek Aratzeri brawl starsera jolasten lagundu zuten. Aratz: eskerrik asko laguntzagatik! Denok: Ez horregatik Aratz. Narratzailea: Ondoren among us-era sartu ziren, eta impostorea Aratz zen. yassir: ja ja irabazi dugu. Iker:bai, bai irabazi dugu, ez dut sinesten hori Inpostore samar bat zela! Yeray: Baina… non dago Aratz? Mohamed: galdera ona? Yeray: Horregatik pouari ulertzen zion! Iker: Eta hain arraro portatzen ari zen… Narratzailea:Gero Aratz eta Yeray Geometry dashera jolastu zuten. Baina saila izan zen, zeren eta pintxo asko zeuden. Aratz: Laguuuuunnnnduuuuuu meeeseeeeedeeez! Denok:Aratz trankil lagunduko dizugu! Aratz: Azkar mesedez! Narratzailea: Bost minutu pasatu eta gero… Aratz: Ufff se lasaitasuna. Rop top: Listo! Prest al zaudete? Denok: Zertarako eta zein zara? Rop top:Ha ha ha ha ha ha 1 2 3 ya! dasharen irabaslea: Huts egiten didazue! Rop top: Irabazteko bizitzarik ezin duzu galdu. Aratz: Geometry dasha pixka saila da. Narratzailea:Ondoren cupheadera iritsi ziren eta hor Yeray, Yassir, Iker eta Aratz zeuden. Yeray tipularen aurka , eta Aratz patataren aurka, aldiz, Iker azenarioaren aurka eta Yassir bupi handiaren aurka. Tipula: Ez jo mesedez zeren eta ez dut negar egin nahi. Patata: ha ha ha ha ez duzue irabaziko. Azenarioa: Ze onak gara, ez duzue irabaziko. Hipno elemental. Aratz:Hori pentsatzen duzue, zuek ez duzue irabaziko. Aratz en copia2:Zu zara?plsi pu plsi pu. Bera da! Aratz: Zein? Aratz ejercitoa:Beraren aurka! Narratzaile: 5 minutu beranduago… Aratz: aaaaaaa a bobi… Narratzailea: Behin CupHeadetik irten zirela, mobilak berriro piztu ziren eta bizitzara bueltatu ziren. Aratz: Baina zer pasatu da? Non egon gara? Denok: Bideo jokoetan egon gara Aratz. Iker: Oso ondo pasatu dugu! Denok: Espero dugu egunen batean bultatzea!

2024/03/11

Españako Gerra zibila: David Gómezen eta Rosa Cacho gurasoen azalpenak

 

Daviden ahotik Españako Gerra zibilaren informazioa ezagutu dugu.

Rosaren azalpenak entzuten: Badajoz hiriko sarraskia.

Errepublikako soldadu bat franquisten tiro bat jaso ostean
lurrera jausten hil aurretik Españako Gerra zibilean (1936-1939)
(argazkia: Frank Cappa)

David Gómez azalpenak eskaintzen.

Rosa Cacho azalpenak eskaintzen.

LA GUERRA CIVIL ESPAÑOLA (1936 - 1939) LA MATANZA DE BADAJOZ

La guerra civil es un conflicto armado entre dos bandos de un mismo país y
estado y es el acontecimiento histórico más importante de la reciente historia
de España.

Para entender que paso hay que remontarse años antes del estallido,
concretamente, a 1931.

España por aquel entonces era un país monárquico cuyo rey se llamaba
Alfonso XIII. El 14 de abril de 1931 en España se proclamó la II República y el
rey se marcho para evitar lo que años mas tarde sucedería, una guerra civil.

La Segunda República trajo grandes reformas que mejoraron la vida de parte
de la población. Entre otras se aprobó una nueva constitución, los campesinos
y obreros obtuvieron mejoras laborales y se aprobó el derecho al voto de la
mujer.

Sin embargo desde el principio estuvo amenazada por:

1- Extremistas de derecha que no le gustaban ni las reformas ni las
libertades para la población y querían volver a la época de Alfonso XIII,
done unos pocos mandaban y otros obedecían.

2- Extremistas de izquierdas (comunistas y Anarquistas) a los que las
mejoras de la republica les parecían pocas y querían eliminar las
diferencias entre ricos y pobres mediante una revolución.

La republica se regía por un sistema democrático. En las elecciones del 36
ganaron los partidos de izquierda que conformaban el Frente Popular. Estos
resultados no fueron aceptados por la derecha y empezaron a organizar un
golpe de estado para hacerse con el control por la fuerza.

Del 17 al 20 de julio se organiza un golpe de estado desde tres lugares
diferentes y con tres generales a la cabeza. El general Mola se subleva en
Pamplona, Sanjurjo desde su exilio portugués y Franco desde África.

Manuel Azaña y Francisco Franco.
Azaña fue el presidente de la II República y
Franco fue el general que comandó el Frente Nacional,
posteriormente convirtiéndose en dictador (1939-1975).

Debido a que este golpe fracasa, España queda dividida en dos bandos: uno
controlado por los Nacionales y dirigidos por el General Franco y otro que
apoyaba al gobierno de la Segunda República.

El bando republicano en rojo y el nacional en azul,
en verde el avance del bando nacional,
los cuales entraron a Andalucía desde el norte de Marruecos (Rif)
con la ayuda de la aviación alemana.

El bando nacional conto con la ayuda de la Alemania nazi y la Italia fascista. El
bando republicano no contó con el apoyo de los países democráticos solo con
el de la Unión soviética y los brigadistas internacionales.


Durante la Guerra civil española, que duró 3 años (1936-1939), 
murieron más de 500.000 personas.

Los sublevados piensan que la forma más rápida de acabar la guerra es
conquistar Madrid. Para eso Franco se reúne con las tropas de Ceuta y Melilla,
formada por unos 10 mil hombres y con la ayuda de la aviación alemana e
italiana, logra cruzar el Estrecho de Gibraltar y aterrizar en Sevilla en 1 de
agosto, desde donde Franco ordeno que tres columnas del ejército de África
que el comandaba iniciaran su avance desde el norte de la provincia de Sevilla
hacia Madrid por Extremadura. Las mandaban el Teniente Coronel Carlos
Asensio, El Comandante Antonio Castejón, y el Teniente Heli Rolano de Tella,
todos ellos bajo el mando del General Yagüe.

La bandera republicana y la bandera nacional.

Las columnas compuestas por legionarios y por regulares recurrirían a las
mismas tácticas de terror que ya habían empleado en el Protectorado Español
en Marruecos con la población local. sembrar el terror y comportarse de forma
despiadada con quiénes no estuviera de acuerdo con sus ideas.

Avanzaron rápidamente porque los milicianos republicanos que les hicieron
frente no tenían la formación militar adecuada, estaban pobremente armados y
carecían de cobertura aérea y de artillería. La orden no era tomar prisioneros
por lo que l a los milicianos que capturaban por el camino los legionarios los
fusilaban.

La resistencia al avance de los sublevados la intento organizar el Comité de la
Defensa del Frente Popular de Badajoz. A ellos se les unieron hombres que
huían del terror de las columnas del ejército de África, lo que no mejoró su
eficacia militar, pero si la sed de venganza que a veces descargaron sobre los
derechistas que encontraron en los pueblos que aún no habían caído en mano
de los sublevados.

Podemos poner como ejemplo Fuente de Cantos que fue uno de los pocos
lugares que fueron ocupando las columnas sublevadas donde hubo asesinatos
de derechistas. Allí unos milicianos enmascarados incendiaron la iglesia con 56
prisioneros dentro, de los que 12 murieron. Cuando la localidad fue tomada por
las tropas franquistas se tomaron represalias con creces y se fusiló a 25
supuestos izquierdistas por cada uno de los que habían muerto en la iglesia,
entre ellos 62 mujeres, algunas de ellas embarazadas. Además hubo robos y
saqueos

La otra localidad donde hubo derechistas asesinados fue en  Almendralejo . Allí
las columnas rebeldes encontraron mayor resistencia que en otros lugares y los
milicianos cumplieron la amenaza de que quemarían los dos edificios donde
tenían a los prisioneros de derechas si las tropas rebeldes entraban en el
pueblo. 28 de ellos murieron. La repuesta fue bombardear y quemar la iglesia
en cuya torre se habían atrincherado 50 milicianos. A continuación se desató
una terrible represión. Varios cientos de personas fueron fusiladas, entre ellas
100 mujeres que antes de ser ejecutadas fueron violadas y humilladas
rapándoles la cabeza y obligándoles a tomar aceite de ricino.

El 4 de agosto tomaron Santa Olalla, último pueblo de Sevilla. Posteriormente
entraron en Extremadura y tomaron Llerena, Fuente de Cantos, Monasterio,
Villafranca, Almendralejo y Zafra.

Días después los nacionales llegan a Mérida que cayo tras una dura lucha en
las orillas del rio Guadiana. Así se lograron dos objetivos:

1- Enlazar con los sublevados en el norte.

2- Dejar a la ciudad de Badajoz aislada

Dejando nuevos dirigentes al frente de Mérida para mantener la ciudad, Yagüe
pone camino a Badajoz con 2250 legionarios, 750 regulares marroquíes y cinco
baterías. Por el camino tomaron Torremayor, Lobón, Montijo, Puebla de la
calzada y Talavera la Real.

El 13 de agosto una escuadrilla de aviones del bando sublevado no lanzo
bombas contra la ciudad como era habitual desde el día 7, sino miles de 
octavillas firmadas por Franco y que estaban dirigidas a los soldados y
ciudadanos republicanos de Badajoz y en el que les amenazaba diciéndoles
que el castigo que recibirían estaría en proporción a la resistencia que
mostraran. Les pedía que apresaran a los cabecillas y los entregaran a sus
fuerzas.

Esto provocó que la huida de muchos habitantes hacia la vecina Portugal.
El día 14 de agosto, tras bombardear la ciudad por tierra y aire la mayor parte
del día, abrieron una brecha en la muralla por el este, junto a Puerta Trinidad.

En un primer momento la resistencia republicana freno el asalto. Los
nacionales ignorando sus bajas continuaron el avance. Una carga conducida
por carros blindados gano la puerta y los nacionales superaron a los
defensores, corriendo hacia la brecha y llegando al combate cuerpo a cuerpo.

En la parte sur unidades sublevadas asaltaron las murallas con menos
dificultad. Los regulares de Tetuán se abrieron paso a través de la Perta de
Carros y los legionarios barrieron a los republicanos en los cuarteles. Una vez
dentro persiguieron a la milicia republicana acuchillándoles en su camino hacia
el centro de la ciudad.

El último foco de resistencia de la ciudad fue la catedral. Un numeroso grupo
de milicianos armados con ametralladoras disparaban desde la torre. Con una
pieza de artillería los atacantes destruyeron una de las puertas de la catedral y
redujeron a los milicianos a golpe de granada. Todos los que sobrevivieron
fueron fusilados nada más rendirse.

Para muchos historiadores la “Matanza de Badajoz” desarrollada entre la tarde
del 14 y la mañana del 15 de agosto es uno de los capítulos más negros de la
guerra Civil .Porque tras la batalla se desencadenó uno de os episodios más
controvertidos de represión uy asesinatos de toda la guerra.

El 14 de agosto, casi anochecido, entra Yagüe con su plana mayor en la
ciudad. 

Yagüe inmediatamente lanzó dos bandos:

1- Un bando proclamando el estado de guerra por el que se prohibía la
circulación de todas las personas civiles por la calles ya que se iba a
proceder a la reducción de los focos de resistencia aislados que
quedaban.

2- El segundo en el que se ordenaba a todos los ciudadanos residentes en
la ciudad de Badajoz a tener las puertas de sus casas abiertas y que se
situaran en un lugar visible porque se procedería a regístralas por si
hubiera alguna persona relacionada con la república para detenerlas.

También se retiraron banderas republicanas y se recogió armamento del
que estaba muy necesitado el bando nacional.

Muchos milicianos fueron identificados y otros ante el futuro que preveían
intentaron huir hacia la vecina Portugal.

Aquellos que huían portaban un brazalete blanco en el brazo izquierdo en
son de paz.

Muchos de los que huyeron fueron detenidos por los soldados que andaban
a la caza de combatientes. Se les rompían sus camisas para buscar la
señal de las culatas que dejaban las escopetas y los fusiles una vez que
eran disparados. Estos eran detenidos y fusilados en el momento.

Otros consiguieron cruzar la frontera Portuguesa pero serian Detenidos en
Portugal por miembros del ejército de Salazar, a fin a Franco. Estos serían
devueltos a Badajoz y también fusilados al pisar territorio español.

Aquellos que tuvieron suerte fueron acogidos por familias portuguesas y
mandados a la zona republicana por mar en un vapor llamado
Nyassa. Llegaron a Tarragona unas 1400 personas huidas de Badajoz vía
Lisboa.

La plaza de toros de Badajoz, 
donde muchos prisioneros estuvieron cautivos.

A todos los prisioneros hechos en Badajoz se les negó la posibilidad de
tener un juicio justo y fueron asesinadas en diferentes puntos de la ciudad,
siendo los más importantes la Plaza de San Juan, la plaza de toros y las
tapias del cementerio municipal.

Testigos de la masacre cuentan que estuvieron más de tres días recogiendo
cadáveres que luego llevaron al cementerio tras ser rociados de gasolina se
les prendería fuero y los restos fueron echados a las fosas comunes que allí
se cavaron.

La represión afecto también a las mujeres, a unas las mataron y a otras
humillaron públicamente rapándoles el pelo, dándoles aceite de ricino y
paseándolas desnudas por los pueblos y ciudades.

La documentación militar de la época dice que se trataba de logar “no
solamente el castigo de los culpables, sino la ejemplaridad”.

El número de víctimas de esta matanza varía ostensiblemente dependiendo
de los historiadores que la han investigado. Además, al resultar vencedor de
la contienda el bando sublevado jamás se produjo una investigación oficial
sobre lo sucedido en la ciudad extremeña. En cualquier caso, las
estimaciones más comunes apuntan que entre 1800 y 4000 personas
fueron asesinadas.

Matanzas había habido por otros muchos sitios por donde habían pasado
las tropas franquistas. La importancia de la de Badajoz radica en que fue la
única en la que hubo testigos.

Se conoce lo sucedido por las informaciones de los periodistas que
consiguieron entrar en Badajoz procedentes de la vecina Portugal ya que a
los corresponsales que seguían a las columnas de Yagüe no se les dio
permiso para que accedieran a la ciudad.

Estos primeros periodistas que entraron en la ciudad de Badajoz obtuvieron
documentación gráfica que acompañada por sus crónicas periodista
salieron desde Lisboa al resto del mundo para que se conociera que
acontecía en España y más concretamente en Badajoz.

Antes de continuar su avance en dirección a Madrid Yagüe organizó pequeñas
unidades integradas por falangistas, requetés, derechistas y guardias civiles
bajo el mando de un oficial para que ocuparan y «limpiaran» las localidades de
la parte sur y occidental de la provincia de Badajoz que no habían sido
tomadas por sus columnas. Estas unidades cumplieron con el cometido que se
les había asignado y en cada pueblo que fueron ocupando se repitió la
represión.

Los que consiguieron huir se unieron a los miles de refugiados, incluidos
muchas mujeres y niños, que cargados con sus pertenencias y sus animales
intentaban llegar a la zona republicana encabezados por unos cientos de
milicianos pobremente armados. Los dos grupos más numerosos habían
partido de Valencia del Ventoso en el sudoeste de la provincia para dirigirse
hacia el este formando la llamada «Columna de los Ocho Mil». Un primer grupo
integrado por 2000 personas alcanzó las líneas republicanas en  Castuera , al
noreste de la provincia de Badajoz. El segundo grupo integrado por 6000
personas sufrió una emboscada a mitad de camino, a la altura de Fuente del
Arco, por una fuerza bien armada enviada por el general Queipo de
Llano desde Sevilla. Murieron cientos de ellos. 68 ​ A 2000 supervivientes que no
lograron escapar se los llevaron a la cercana localidad de Llerena. En el
cementerio de la localidad la mayoría fueron asesinados y al parecer antes de
matarlos fueron obligados a cavar sus propias fosas.

Todos estos  hechos son calificados por varias asociaciones de derechos
humanos como crímenes contra la humanidad. ​ También se denunciaron estos
hechos como genocidio en 2007. La denuncia ante la Audiencia Nacional no
prosperó al encontrarse fallecidos los máximos responsables de la matanza y
ser un delito que no estaba tipificado cuando se cometió.

Según el censo, Badajoz tenía 41 122 habitantes en 1930 por lo que, de ser
correcta la cifra de 4000 ejecutados, el porcentaje de represaliados alcanzaría
el 10% de la población.




2024/03/08

Emakumearen eguna M8

 

Globo moreekin Emakumeen eguna ospatzen!

Eskolako patioan M8 erraldoia osatu genuen.

HH5ekoak

Ikasleak Emakumearen egunean dantzatzen!

Haur Hezkuntzako hormairudi erraldoia
emakumeen argazkiekin osatua.

M8aren giza mosaiko erraldoia


Emakumeen argazkiekin eginiko hormairudia